تهیه آسفالت گرم مهمترین مرحله در پروژه‌های راهسازی است. این آسفالت باید کاملاً تخصصی و مناسب با شرایط اقلیمی منطقه، نوع جاده و شدت ترددهای آن مسیر باشد. انواع قیر آسفالت گرم تولید می‌شود که هر کدام صرفاً برای استفاده در یک پروژه تخصصی از عملیات‌های راهسازی و یا محوطه سازی کارایی دارند.
قیرهای خالص، قیرهای اصلاح شده، قیرهای مخلوط و یا امولوسیون‌ها همگی می‌توانند قیر آسفالت گرم باشند. اما هر کدام از این قیرها کارکرد تخصصی دارند و با توجه به شرایط پروژه تهیه می‌شوند. اگر برای انتخاب قیر آسفالت گرم با توجه به نوع پروژه به مشاوره تخصصی نیاز دارید، کافی است با کارشناسان پارمیس تماس بگیرید. البته قطعاً لازم است تا اطلاعات کاملاً تخصصی از انواع قیرها به دست آورید. در ادامه انواع قیر مصرفی در آسفالت گرم را بررسی می‌کنیم.
قیرهای خالص (Penetration Grade)
قیرهای خالص رایج‌ترین نوع قیر آسفالت گرم هستند که مستقیم از پالایش نفت خام در برج تقطیر خلا به دست می‌آیند. مشخصه اصلی این قیرها همان عبارت Pen یا اصطلاحا درجه نفوذ پذیری است. این معیار نشان دهنده مقدار نرمی و یا سختی قیرهای خالص در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد است.
هر اندازه درجه نفوذ پذیری قیر بالاتر باشد، آن قیر نرم‌تر است. مانند قیر خالص ۸۵ – ۱۰۰ که به مراتب نرم‌تر از قیر ۶۰ – ۷۰ است. کاربردهای قیرهای خالص به عنوان قیر آسفالت گرم نیز کاملا با توجه به درجه نفوذ پذیری آنها است:
کاربردهای قیر خالص با درجه نفوذ بالا
این قیرها کاملاً نرم هستند. قیر ۸۵ – ۱۰۰ و یا قیر ۶۰ – ۷۰ متداول‌ترین نوع قیرهای خالص با درجه نفوذ بالا است که برای آسفالت‌ریزی در مناطق سردسیر کارایی دارند. نرم بودن این قیرها کاملاً تحت تاثیر هوای سرد منطقه قرار گرفته و سخت می‌شود. همچنین قابلیت ارتجاعی خوبی دارند تا در مواجهه با هوای سرد مقاومت کرده و ترک نخورند. برای همین از جمله کاربردی‌ترین قیر عملکردی هستند.
کاربردهای قیر خالص با درجه نفوذ پایین
این نوع قیرها کاملاً سخت هستند. قیرهای ۴۰ – ۵۰ و یا ۳۰ – ۴۰ متداول‌ترین نوع از همین قیرهای خالص هستند که به عنوان قیر آسفالت گرم در مناطق گرمسیری و یا جاده‌ها با ترافیک سنگین استفاده می‌شوند. این نوع قیر خالص آنقدر سخت و نفوذ ناپذیر است که در هواهای خیلی گرم مناطق خشک شل نمی‌شوند و تغییر شکل نمی‌دهند. از طرفی آنقدر سخت هستند که عبور انواع وسایل نقلیه سنگین در طول سال‌ها را تحمل کرده و شیار نیاندازند.
مزایا و محدودیت‌های استفاده از قیرهای خالص
انواع قیر خالص ساده و ارزان هستند که با کمترین فرآوری از برج تقطیر خلاء پالایشگاهی تهیه می‌شوند. با این حال قیرهای نسبتا حساس به تغییرات شدید اقلیمی هستند. حتی نرم‌ترین آنها ممکن است در یک موج هوای خیلی سرد ترک بردارد و یا سخت‌ترین آنها برای تنش‌های دمایی سرزمین‌های کویری عملکرد چندان خوبی نداشته باشد. در کل برای پروژه‌های معمولی در اقلیم‌های معتدل با آب و هوای نه چندان چالش برانگیز از این نوع قیر آسفالت گرم استفاده می‌کنند.
قیرهای اصلاح شده (Modified Bitumen)
این نوع قیرهایی هستند که برای استفاده در شرایط خاص مانند ترافیک بسیار سنگین، عبور وسایل بسیار بزرگ و یا تغییرات شدید آب و هوایی فرآوری شده‌اند. دسته بزرگی از چنین محصولاتی وجود دارند که برای تخصصی‌ترین نوع قیر آسفالت گرم در شرایط خاص استفاده می‌شوند. البته این محصولات در واقع همان قیرهای خالص هستند که با افزودنی‌هایی خاص به قابلیت‌های مکانیکی بهتری رسیده‌اند. مانند:
قیرهای اصلاح شده لاستیکی
یک نوع قیر آسفالت گرم است که با افزودن پودر لاستیک به قیر خالص تولید می‌شود. این قیر اصلاح شده بسیار انعطاف پذیر است و مقاومت خوبی در برابر ترک خوردگی دارد. همچنین باعث کاهش صدا هنگام تردد خودروهای سریع در بزرگراه‌ها می‌شود. اما مهمترین نکته، طول عمر مفید قابل توجه این قیرهای اصلاح شده لاستیکی است. از این نوع قیر آسفالت گرم معمولاً برای رویه راههای بین شهری و یا پوشش آسفالتی پل‌ها استفاده می‌کنند.
قیرهای اصلاح شده پلیمری
اصلی‌ترین گونه از قیرهای اصلاح شده است که به شکل گسترده در آزادراه‌ها، فرودگاه‌ها و تقاطع‌های پرترافیک استفاده می‌شود. قیرهای پلیمری دو نوع هستند. متداول‌ترین نوع قیر پلیمری SRS است که با اضافه شدن پلیمر استایون بوتادین استایون تهیه می‌شود. این قیر برای انعطاف پذیری آسفالت در برابر هوای سرد مفید است و مقاومت رویه آسفالت در برابر ترک‌های سطحی و عمیق را بهبود می‌بخشد.
یک نوع قیر آسفالت گرم پلیمری دیگر نیز تولید می‌شود که با عنوان قیر App می‌شناسیم. این قیر با اضافه شدن پلیمر آتاکتیک پلی پروپیلن تهیه شده و در دسته‌بندی قیرهای پلاستومری قرار می‌گیرد. قیر App نقطه نرمی بسیار بالایی دارد و بهترین گزینه برای آسفالت‌ریزی در مناطق بسیار گرم، کویری و خشک است. زیرا در هوای خیلی گرم تغییر شکل نمی‌دهد. در کل از انواع قیر آسفالت گرم پلیمری برای پروژه‌های بزرگ مانند آسفالت رویه بزرگراه‌ها، باند فرودگاه، مناطق پرترافیک شهری و مناطق با تغییرات شدید آب و هوایی استفاده می‌کنند.
قیرهای اکسیژنه
نوع خاصی از قیرهای اصلاح شده است که با دمیدن هوای داغ به قیر معمولی تهیه می‌شود. این فرایند باعث سخت شدن و افزایش نقطه نرمی قیر خواهد شد. البته قیرهای اکسیژنه برای پروژه‌های راهسازی کارایی چندانی ندارند، بلکه بیشتر به عنوان قیر آسفالت گرم در پروژه‌های عایق کاری و یا تولید ایزوگام استفاده می‌شوند.
سایر انواع قیر آسفالت گرم با کاربردهای خاص
در شرایط خاص نمی‌توانید از قیرهای معمولی برای آسفالت‌ریزی استفاده کنید. به عنوان مثال برای آسفالت‌ریزی در یک پروژه روستایی و یا یک پروژه بزرگ با محدودیت راه‌اندازی کارگاه ذوب قیر، چاره‌ای ندارید که سراغ قیرهای خاص با قابلیت حمل و نقل طولانی بروید. انواع قیر تخصصی در این سطح به قرار زیر هستند:
قیر مخلوط
این نوع قیر آسفالت گرم با افزودن حلال‌های نفتی یا نفت گاز به قیر خالص تهیه شده و نسبتا روان‌تر از دیگر انواع قیر آسفالت است. محصول تهیه شده آنقدر روان است که به عنوان قیر مخصوص آسفالت سرد استفاده می‌شود. پس از پخش شدن نیز حلال نفتی آن تبخیر شده و قیر به همراه خرده سنگ‌های آسفالت سخت می‌شود. اگر به هر دلیل در پروژه آسفالت ریزی باید از قیر مایع استفاده کنید، تهیه قیرهای مخلوط با حلال‌های نفتی سودمند است.
قیر امولوسیون
در این نوع قیر به صورت قطرات ریز در آب پراکنده شده و با افزودن یک ماده امولوسیون ساز پایدار می‌شود. قیر امولوسیون در دمای محیط کاملاً روان و حالت مایع دارد و به عنوان متریال اصلی تهیه قیر سرد در لایه‌های چسباننده سطحی آسفالت و یا تعمیرات سطحی آسفالت‌های آسیب دیده کارایی دارد.
مقایسه کاربردی انواع قیر آسفالت گرم
پروژه‌های آسفالت ریزی زمانی موفق هستند که کاملاً هدفمند از قیر آسفالت گرم مناسب تهیه کرده باشید. هر نوع قیر مناسب استفاده هر نوع آسفالت در هر نوع پروژه راهسازی و معابر شهری نیست. برای مقایسه کاربردی انواع قیر آسفالت گرم به اطلاعات جدول زیر توجه کنید:
| نوع قیر | ویژگی‌های کلیدی | کاربردهای معمول |
| قیر خالص | ارزان، ساده و حساس به دما |
|
| قیر پلیمری |
|
|
| قیر لاستیکی |
|
|
| قیر مخلوط |
|
|
| قیر امولوسیون |
|
|
جمع بندی: قیر آسفالت گرم استاندارد تهیه کنید
انواع قیر آسفالت گرم برای استفاده در پروژه‌های گوناگون راهسازی و برای انواع شرایط آب و هوایی در بازار موجود هستند. اما در هر صورت اگر برای خرید قیر اقدام می‌کنید، محصولی تهیه کنید که کاملا مطابق با استادارد ملی ایران برای قیر آسفالت گرم ( ISIRI 2450 ) تولید شده باشد. این استاندارد برای قیرهای خالص از نوع پنتراسیونی مورد استفاده در آسفالت گرم و سایر کاربردهای راهسازی تدوین شده است.
استاندارد ملی ایران انواع قیر آسفالت گرم را بر اساس درجه نفوذ در دمای 25 درجه سانتیگراد دسته بندی میکند. این درجه بندی نشان دهنده سختی یا نرمی قیر است. قیر 85-100 پرکاربردترین نوع قیر استاندارد در ایران است که برای آسفالت ریزی در مناطق با آب و هوای معتدل کارایی دارد. اما برای مناطق گرمتر و یا لایه‌های زیرین آسفالت بهتر است از قیر 60-70 استفاده کنید. همچنین قیر 40-50 محصول کاملا استاندارد برای آسفالت ریزی در مناطق بسیار گرمسیر و یا جاده های شلوغ و پرترافیک است.
