قطعاً در طول فرآیندهای ساختمان سازی و یا بازسازی بخش‌های مختلف یک ساختمان قدیمی به مصالحی مانند قیر برای آببندی سطوح نیاز دارید. در این صورت تهیه قیر بشکه اولین و بهترین ایده است. قیری که در محل پالایشگاه و در ظرف‌های بزرگ ۱۵۰ الی ۲۲۰ لیتری بسته‌بندی شده و در بازار با قیمت‌های گوناگون فروخته می‌شود. در این میان آیا از نکات خرید قیر بشکه مطلع هستید؟ و یا انواع این مصالح به ظاهر ساده را می‌شناسید؟
انواع قیر بشکه را با توجه به قابلیت نفوذ پذیری آنها در سه گونه نرم، متوسط و خیلی سخت دسته‌بندی می‌کنند که هر کدام کارایی خاص خود را دارند. نکته کلیدی انتخاب قیر بشکه مناسب برای عایق کاری رطوبتی، تولید آسفالت سرد، پوشش ضد خوردگی لوله‌ها و یا آببندی سطوح مانند سقف یا کف‌سازی است. اگر قصد خرید قیر بشکه دارید بهتر است این مصالح بسیار کاربردی را بیشتر بشناسید.
قیر بشکه چیست؟
قیر بشکه همان قیر معمولی است که برای راحتی در حمل و نقل، نگهداری و استفاده در پروژه‌های کوچک به شکل بشکه‌های فلزی ۱۵۰ الی ۲۲۰ لیتری عرضه می‌شود. در واقع این قیر ماده پایه تولید آسفالت است که برای مصارف صنعتی و در ابعاد بزرگ شهری به شکل فله و برای مصارف ساختمانی به شکل بشکه‌ای به فروش می‌رسانند.
قیر معمولی نوعی ماده هیدروکربنی چسناک و سیاه رنگ است که از تقطیر نفت خام در پایین‌ترین بخش برج پالایشگاهی و پس از جداسازی فرآورده‌های سبک‌تر مانند بنزین، نفت سفید و یا گازوئیل به دست می‌آید. قیر خالص پالایشگاهی چندین مرحله فرآوری را سپری می‌کند تا انواع قیر معمولی برای کاربردهای گوناگون تهیه شود. این نوع قیر را براساس درجه نفوذ (Pen) که معیار نرمی و یا سختی قیر است، دسته‌بندی می‌کنند. قیر 60/70 متداول‌ترین نوع قیر معمولی در ایران است که هم برای راهسازی و هم برای عایق کاری سازه‌های عمرانی کارایی دارد.
نکات خرید قیر بشکه
هرگز کیفیت قیر بشکه‌ای را دست کم نگیرید. اکثر فروشگاه‌ها این نوع قیر را در شرایط نامناسب انبارداری کرده و خریداران نیز معمولاً بدون توجه به نکات مانند روش نگهداری و یا تاریخ انقضا مجصول مورد نیاز خود را تهیه می‌کنند. کافی است بدانید حتی قیر هم تاریخ مصرف دارد. در این صورت هنگام خرید قیر بشکه باید به نکات فنی و تجاری گوناگونی توجه کنید. مانند:
درجه قیر را پرسجو کنید
اولین نکته پرسجو درباره درجه قیر است. انواع قیر بشکه با درجات پرنفوذ (60/70) تا سخت و کم نفوذ (40/50) تولید می‌شوند. انتخاب نوع قیر بشکه به شرایط آب و هوایی منطقه و نوع مصرف شما
بستگی دارد. به عنوان مثال اگر قصد قیرکاری جداره‌های بیرونی ساختمان و حتی عایقکاری سقف در مناطق معتدل و گرمسیری دارید، بهتر است قیر بشکه‌ای 60/70 را تهیه کنید. اما برای انجام همین کار
در یک اقلیم سردسیر تهیه قیر بشکه‌ای 85/100 را توصیه می‌کنیم.
گواهی کیفیت و تولید استاندارد قیر را بررسی کنید
در گام بعدی حتماً از فروشنده درباره گواهی کیفیت محصول پرسجو کنید. در گواهی کیفیت باید از پارامترهایی مانند درجه نفوذ، نقطه نرمی، درجه اشتعال، حلالیت در تری کلرواتیلن صحبت شده باشد. همچنین قیر بشکه‌ای خوب مطابق با استاندارد ملی ایران است.
ظاهر بشکه و قیر را ارزیابی کنید
در گام بعدی به سراغ خود محصول بروید و ظاهر آن را موشکافی کنید. قیر باید سطحی صاف و یکدست، بدون حفره و یا شیار عمیق داشته باشد. وجود چند ترک ریز طبیعی است، اما ترک‌های عمیق نشانه کهنگی و یا کیفیت پایین محصول است. همچنین حتماً سالم بودن بشکه را بررسی کنید. بشکه باید بدون زنگ زدگی، غرشدگی و یا سوراخی باشد. بشکه فلزی غر شده و یا زنگ زده در مرحله ذوب قیر دردسرساز می‌شود.
تاریخ تولید و انقضا
خیلی‌ها حتی نمی‌دانند قیر بشکه‌ای هم تاریخ مصرف دارد و هر محصول دپو شده و بسیار قدیمی در کنج هر انباری را نباید خرید. قیرهای کهنه خاصیت خود را تا حد زیادی از دست می‌دهند و دیگر آن قابلیت‌های مطمئن برای آببندی سطوح سخت ساختمانی را ندارند.
| پیشنهاد مطالعه: راهنمای خرید قیر (انتخاب قیر مناسب) |
انواع قیر بشکه‌ای
اگرچه ظاهر تمام قیرهای بشکه‌ای شبیه به یکدیگر است، اما با درجات مختلف و برای کاربردهای گوناگون دسته‌بندی شده‌اند. قیر مناسب آب و هوای گرمسیری به کلی متفاوت از قیر مناسب در آب و هوای سردسیری است. نوع کاربرد داخلی و یا خارجی ساختمان و حتی نوع درجه آببندی پروژه عمرانی در نوع و کیفیت قیر نقش دارند. از هر نوع قیر بشکه‌ای نمی‌توانید در هر نوع پروژه‌ای استفاده کنید. برای همین است که باید کاملاً دقیق انواع قیر عملکردی را بشناسید.
قیر نفوذی ۷۰ /۶۰ از نوع سفت و مناسب برای مناطق بسیار گرم است. در مقابل قیر نفوذی 40/50 قرار دارد که بافت بسیار سختی دارد و در پروژه‌های خاص استفاده می‌شود. اما قیر نفوذی 85/100 متداول‌ترین و پرمصرف‌ترین نوع قیر بشکه‌ای در ایران است که کاملاً مناسب آب و هوای معتدل است. انواع قیر بشکه‌ای را با توجه به فرم و نوع کاربری در سه گروه مختلف قرار می‌دهند:
قیر مخلوط بشکه‌ای
قیرهای مخلوط بشکه‌ای از فرآیند اکسیده شدن قیر معمولی با افزودن درصد معینی از پلیمر تهیه می‌شوند. معمولاً از پلیمرهای استایون و یا اتیلن وینیل برای بهبود خواص چسبندگی و افزایش مقاومت حرارتی این نوع قیرها استفاده می‌کنند. قیرهای مخلوط بشکه‌ای در مقابل سایش پایدار هستند. همین ویژگی کافی است تا به گزینه ایده‌آل برای محوطه‌سازی تبدیل شوند. در عین حال مقاومت بالایی در برابر تغییرات دمایی دارند و بافت آنها در تابستان نرم و یا در زمستان ترک نمی‌خورد. قیر مخلوط کاربردهای گوناگونی دارد، مانند:
- عایق کاری رطوبتی بام و تولید ایزوگام
- عایق کاری موثر جداره استخرها، مخازن و آبنماها
- پر کردن درزهای انبساطی در سازه‌های بزرگ عمرانی
- آسفالت کاری محوطه، پیاده‌رو و حتی جاده‌های شهری در مناطق خیلی گرم و یا خیلی سرد
قیر شل بشکه‌ای
قیر شل بشکه‌ای در واقع همان قیر معمولی است که از یک حلال نفتی مانند گازوئیل برای رقیق کردن آن استفاده شده است. هدف از این کار پایین آوردن درجه گرانروی (غلظت) قیر است تا به راحتی قابلیت استفاده در دمای محیط را داشته باشد. از این نوع قیر بشکه‌ای برای تهیه آسفالت سرد استفاده می‌کنند. زیرا بدون نیاز به حرارت و در شرایطی محیطی با مصالح مانند شن و ماسه مخلوط شده و یک سطح آسفالتی کامل را تولید می‌کند. این نوع قیر کاربردی گسترده دارد. مانند:
- تعمیر و نگهداری کفپوش‌های آسفالتی
- تولید آسفالت سرد بدون نیاز به حرارت
- عایق کاری رطوبتی دیوارهای بتنی و فلزی
- پوشش ضد خوردگی برای محافظت از لوله‌ها و اتصالات فلزی
| تفاوت قیر بشکه با قیر فله چیست؟ کدام یک برای استفاده ما مناسب تر است؟ |
قیر سفت بشکه‌ای
قیرهای پرکاربردی هستند که درجه نفوذ پایینی دارند و به همین دلیل برای عایقکاری و یا آسفالت ریزی مناطق بسیار گرم استفاده می‌شوند. این نوع قیر در دمای محیط کاملاً جامد است. لذا جهت استفاده به یک مرحله حرارتی نیاز دارد. اما پس از عایقکاری و در فرآیند خنک شدن مجدداً بسیار سخت می‌شوند و سطوح کاملاً عایق و نفوذ ناپذیری را ایجاد می‌کنند. قیر بشکه‌ای با درجه نفوذ ۵۰ /۴۰ متداول‌ترین نوع قیر سفت است که به شکل گسترده در انواع پروژه‌های عمرانی استفاده می‌شود. کاربردهای این نوع قیر که درجه گرانروی بالایی دارد نیز گسترده است، مانند:
- عایق کاری رطوبتی مانند قیرکاری سقف در مناطق گرمسیری
- تولید ورق‌های قیر و گونی (انواع ایزوگام)
- تولید پوشش‌های صنعتی و ضد خوردگی و هر نوع پوشش ضد زنگ لوله‌ها و مخازن فلزی
- تولید قیرهای درزگیر برای ترک‌های انبساطی
| ویژگی | قیر بشکه سفت | قیر بشکه شل | قیر بشکه مخلوط |
| ترکیب | قیر خالص جامد (نیاز به حرارت) | قیر خالص با حلال نفتی (بدون حرارت) | قیر خالص با ترکیبات پلیمری |
| مکانیسم مایع شدن | از طریق حرارت | از طریق افزودن حلال | از طریق پخش در آب |
| ویژگی ظاهری | جامد | مایع غلیظ و چسبناک | مایع غلیظ |
| ویژگی‌ها | استحکام بالا
مقاومت حرارتی بالا ارزان قیمت |
استفاده در دمای محیط
نفوذپذیری عالی در سطح کارپذیری آسان |
امنیت بسیار بالا
سازگار با محیط زیست قابل استفاده در سطوح مرطوب |
قیمت قیر بشکه‌ای
قیر آخرین محصول فرآوری شده در برج‌های پالایشگاهی است و قیمت آن به نسبت از دیگر فرآورده‌های نفتی کمتر است. اما نوع فرآوری و قابلیت‌های کاربردی کاملاً در قیمت قیر نقش دارند.
درجه نفوذ پذیری مهمترین فاکتور تعیین کننده قیمت قیر بشکه‌ای است. هرچه نفوذ پذیری قیر کمتر و یا اصطلاحا سفت‌تر باشد، قیمت آن نیز بالاتر است. از طرفی قیمت قیر کاملا تحت تاثیر نوع فرآوری است. تا جاییکه قیر مخلوط بشکه‌ای از نوع پلیمری به مراتب گران‌تر از قیرهای معمولی هستند. با این حال برای اکثر پروژه‌های معمول ساختمان سازی به قیر بشکه‌ای 60/70 و یا 40/50 نیاز دارید که با قیمت نسبتاً اقتصادی عرضه می‌شوند. اما بهتر است هنگام خرید حتماً درباره پالایشگاه تولید کننده قیر پرسجو کرده و محصول را از فروشندگان معتبر بازار تهیه کنید.
